W dniu 16 listopada 2022 roku w Dzienniku Ustaw pod pozycją nr 2337 została opublikowana ustawa z dnia 4 listopada 2022 roku o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe.
Celem ww. ustawy jest implementacja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/770 z dnia 20 maja 2019 roku w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych, („DCD”), oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z dnia 20 maja 2019 roku w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniającej rozporządzenie (UE) 2017/2394 oraz dyrektywę 2009/22/WE oraz uchylającej dyrektywę 1999/44/WE („SGD”). Zasadniczym celem obu dyrektyw jest ustanowienie wspólnych przepisów dotyczących niektórych wymagań w odniesieniu do umów zawartych między przedsiębiorcami a konsumentami o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych, w szczególności przepisów dotyczących zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową, środków ochrony prawnej w przypadku braku zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową lub ich niedostarczenia oraz sposobów korzystania z tych środków, oraz zmiany treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, a także ustanowienie wspólnych przepisów dotyczących niektórych wymagań w odniesieniu do umów sprzedaży zawartych między sprzedawcą a konsumentem, w tym przepisów dotyczących zgodności towarów z umową, środków ochrony prawnej przysługujących w przypadku braku takiej zgodności, sposobów korzystania z tych środków, a także gwarancji handlowych.
Ustawa dokonuje zmian w ustawie z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta, wprowadzając definicje pojęć potrzebnych dla implementacji SGD i DCD, precyzuje także zakres zastosowania przepisów o prawach i obowiązkach stron umów zobowiązujących do przeniesienia własności towaru, przesądzając o ich stosowaniu także do umów o dzieło będące towarem, a także o ich stosowaniu do umów, których przedmiotem jest towar z elementami cyfrowymi.
Ustawa skraca z 30 do 14 dni termin rozpatrywania reklamacji przez przedsiębiorcę. Przewiduje stosowanie dodawanych do niej przepisów, dotyczących instrumentów ochrony przysługujących konsumentom zawierającym umowy zobowiązujące do przeniesienia własności towaru oraz umowy o dostarczenie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, także do przypadku zawierania takich umów przez osoby fizyczne niebędące konsumentami, o ile zawierają one takie umowy jako umowy bezpośrednio związane z ich działalnością gospodarczą, ale nie posiadające dla nich charakteru zawodowego.
W ramach implementacji dyrektywy SGD do przepisów ustawy o prawach konsumenta ustawa wprowadza regulacje dotyczące umów zobowiązujących do przeniesienia własności towaru na konsumenta. Ustawa przewiduje wyłączenie stosowania przepisów Kodeksu cywilnego o rękojmi do takich umów i odrębne uregulowanie tej materii w przepisach ustawy o prawach konsumenta. Ustawa definiuje zgodność towaru z umową (wskazując w tym zakresie m.in. na przydatność towaru do celu założonego przez konsumenta oraz zgodność z publicznymi zapewnieniami złożonymi przez przedsiębiorcę) oraz określa uprawnienia konsumenta na wypadek braku takiej zgodności. Przedsiębiorca nie będzie ponosił odpowiedzialności za brak zgodności towaru z umową, jeżeli konsument zostanie wyraźnie poinformowany, że konkretna cecha towaru odbiega od wymogów zgodności z umową określonych ustawie oraz najpóźniej w chwili zawarcia umowy wyraźnie i odrębnie zaakceptuje brak konkretnej cechy towaru.
Ustawa określa prawa konsumenta z tytułu braku zgodności towaru z umową, wprowadzając w tym zakresie hierarchię środków ochrony konsumenta – konsument w pierwszej kolejności będzie miał prawo domagać się przywrócenia zgodności towaru z umową przez jego naprawę lub wymianę, i dopiero w dalszej kolejności, o ile naprawa czy też wymiana okażą się m.in. nieopłacalne, konsument będzie mógł skorzystać z kolejnych uprawnień, tzn. żądać obniżenia ceny lub odstąpić od umowy.
W ramach implementacji dyrektywy DCD do przepisów ustawy o prawach konsumenta ustawa wprowadza regulacje dotyczące umów o dostarczanie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej. Ustawa reguluje sposób wykonania obowiązku dostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej oraz określa uprawnienia konsumenta w razie jego niewykonania (niedostarczenie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej pomimo wezwania do jej dostarczenia uprawnia konsumenta do odstąpienia od umowy). Definiuj zgodność treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową oraz określa uprawnienia konsumenta na wypadek braku takiej zgodności – w sposób, co do zasady, analogiczny jak w przypadku przepisów dotyczących zgodności z umową dostarczanego konsumentowi towaru, wprowadzanych w celu implementacji dyrektywy SGD. Uprawnieniami konsumenta w przypadku braku zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową będzie prawo konsumenta do doprowadzenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej do zgodności z umową, a w dalszej kolejności możliwość złożenia oświadczenia o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy. Konsument będzie miał jednak prawo do natychmiastowego żądania obniżenia ceny lub do natychmiastowego odstąpienia od umowy, jeżeli oczywistym będzie, że przedsiębiorca nie doprowadzi treści cyfrowej lub usługi cyfrowej do zgodności z umową w rozsądnym terminie lub bez poważnych niedogodności dla konsumenta, lub jeżeli brak zgodności z umową treści cyfrowej lub usługi cyfrowej będzie miał charakter istotny. Przedsiębiorca będzie mógł zaś żądać zwrotu nośnika materialnego, na którym dostarczał treść cyfrową.
Ustawa usuwa z przepisów Kodeksu cywilnego o rękojmi przy sprzedaży rzeczy ruchomych odrębności dotyczące umów zawieranych z konsumentami, które wobec wprowadzanego w ustawie o prawach konsumenta wyłączenia stosowania przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących rękojmi w stosunku do konsumentów stają się bezprzedmiotowe.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2023 roku.